1. Niet-pluis-gevoel

Niet-pluis-gevoel

De naasten van de persoon met dementie signaleren vaak als eerste veranderingen in het gedrag van de persoon met dementie. In de fase voorafgaand aan een diagnose merken mensen met dementie vaak dat ze dingen vergeten. In deze fase speelt het niet-pluisgevoel een grote rol: men voelt dat er iets niet klopt, maar het lukt niet om de vinger erop te leggen.

Signalen

Om de juiste diagnose te stellen, is het belangrijk om signalen vroegtijdig te herkennen. Voorbeelden van signalen zijn:

  • Vaker dingen vergeten;

  • Belangrijke gebeurtenissen vergeten, zoals afspraken of verjaardagen;

  • Gedachtegang kwijtraken of de draad verliezen van gesprekken, boeken of films;

  • Problemen ondervinden om beslissingen te nemen, activiteiten te plannen (zoals een vakantie of een uitstapje), om een taak te volbrengen of instructies te interpreteren en op te volgen;

  • Problemen ervaren met het vinden van de weg in vertrouwde omgevingen;

  • Impulsiever gedrag en/of het tonen van een minder goed oordeelsvermogen.


Familie en vrienden kunnen deze veranderingen opmerken. Kenmerkend is dat de signalen eerder niet speelden, dus een verandering zijn ten opzichte van vroeger. Het is belangrijk dat signalen tijdig in kaart worden gebracht, omdat deze nodig zijn om passende zorg of ondersteuning in te zetten. De instrumenten O.L.D., IQCODE lijst, heteroanamnese en multidomein analyse (MDA) kunnen helpend zijn in het verzamelen en ordenen van informatie.

In gesprek

Vanuit een niet-pluis-gevoel en de verzamelde informatie van bovenstaande instrumenten kan een gesprek worden aangegaan met de persoon met dementie en naasten. Met de uitslag en goedkeuring van de cliënt neemt de wijkverpleegkundige contact op met de huisarts of rechtstreeks met de casemanager dementie.


De wijkverpleegkundige en de casemanager dementie spelen een grote rol in het vaststellen van de behoefte aan zorg en ondersteuning voor zowel de persoon met dementie als de mantelzorg. Een tijdige diagnose is belangrijk, omdat dit toegang geeft tot de juiste zorg en begeleiding, maar ook een eind maakt aan de onzekerheid over de oorzaak van de signalen. De persoon met dementie is op het moment van de diagnose nog in staat om beslissingen te maken over financiële, juridische en medische aspecten.

Bronnen

8. Zorg voor Beter. Dementie herkennen. [internet]. Beschikbaar via https://www.zorgvoorbeter.nl/dementie/herkennen. [ingezien op 29 december 2021].

9. Mens en gezondheid. Lichte cognitieve stoornis (MCI). [internet]. Beschikbaar via https://mens-en- gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/189877-lichte-cognitieve-stoornis-symptomen-oorzaak-behandeling.html#symptomen. [Ingezien op 29 december 2021].

10. Wijkgerichte-zorg. Multidomein analyse. [internet]. Beschikbaar via https://wijkgerichte-zorg.nl/wp-content/uploads/2019/07/VO- Handleiding-afname-Multi-Domein-Analyse.pdf. [Ingezien op 29 december 2021].