5. Laatste levensfase
Laatste levensfase
Palliatieve zorg is de benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.
Eén van de uitgangspunten van goede palliatieve zorgverlening is dat de cliënt centraal staat. In de zorg voor mensen met dementie is dat uitgangspunt soms lastig. Iemand met dementie kan zijn persoonlijke wensen en behoeften niet altijd meer duidelijk maken. Zorgverleners moeten zich dus veel meer in de cliënt verdiepen en interpreteren wat nodig is en tegelijkertijd de autonomie van de stervende respecteren. De focus zal liggen op de optimale samenwerking tussen zorgverleners, cliënt en diens naasten tijdens de stervensfase.
Complementaire zorg kan bijdragen aan een hogere kwaliteit van leven.
Bij mensen met dementie begint de palliatieve fase zodra iemand de diagnose dementie krijgt. Deze fase duurt gemiddeld tussen de 6 en 8 jaar. De geschatte laatste drie maanden van het leven in de palliatieve fase heet de terminale fase of stervensfase.
Bij de terminale fase staat een groot deel van de zorg dan in het teken van het (voorbereiden op) sterven. De focus van symptoomgerichte palliatie (het streven naar handhaven van de kwaliteit van leven) naar het streven naar zo goed mogelijke kwaliteit van sterven.
De stervensfase gaat in de praktijk om de laatste dagen voor het overlijden, waarin duidelijk is dat het stervensproces onomkeerbaar is. Er zijn geen scherpe criteria voor de start van de stervensfase.
Ten slotte omvat de palliatieve/terminale zorg ook de nazorg voor de nabestaanden.
Verdiepingstip
Het Zorgpad Stervensfase is een multidisciplinair instrument voor de kwaliteit en continuïteit van palliatief terminale zorg, de communicatie met de cliënt en diens naasten en de samenwerking en continuïteit tussen zorgverleners. Het zorgpad stervensfase wordt in het algemeen gestart als de stervensfase is aangebroken, maar kan ook eerder worden ingezet.
De richtlijn zorg in de stervensfase geeft inhoudelijke achtergrond.
Dedicated Werkwijze heeft een website met veel informatie over kwaliteitsverbetering voor mensen met dementie en hun naasten.
Bronnen
22. Palliaweb. Zorgpad stervensfase. [Internet]. Beschikbaar via Zorgpad Stervensfase. [Ingezien op 29 december 2021].
39. Richtlijn zorg in de stervensfase [internet]. Beschikbaar via: https://palliaweb.nl/richtlijnen-palliatieve-zorg/richtlijn/stervensfase [Geraadpleegd op 4 oktober 2024].