Proactieve zorgplanning

Proactieve zorgplanning

Proactieve zorgplanning of Advanced Care Planning (ACP) is een continu proces van ondersteunend overleg en gezamenlijke besluitvorming met de persoon met dementie en diens mantelzorger. Het helpt je om voortijdig bespreekbaar te maken wat de wensen en behoeften zijn en de zorg hierop aan te passen. Met proactieve zorgplanning kun je starten zodra de diagnose is gesteld maar het kan ook helpen om nog voor de diagnose dit te bespreken zodat juist het onderzoek naar de diagnose er mee bewerkstelligd wordt. Het doel van zo'n gesprek is dat de persoon met (vermeende) dementie nog zoveel mogelijk kan meedenken en meebeslissen. Proactieve zorgplanning kan leiden tot minder overbehandeling in de laatste fase en het verbetert de kwaliteit van leven voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Timing van het gesprek is belangrijk, te lang wachten kan tot gevolg hebben dat de persoon met dementie niet meer zelfstandig kan beslissen, wilsonbekwaam is. Op dat moment is het fijn als er al veel bekend en opgeschreven is, wat helpend is voor de mantelzorgers, de huisartsen en de zorgverleners. Het boekje Spreken over vergeten kan hierbij helpen.

Tools voor proactieve zorgplanning


Gesprekswijzer voor proactieve zorgplanning

De gesprekswijzer is een hulpmiddel om wensen en voorkeuren bij diverse thema’s tijdig te bespreken met mensen met dementie. Het zorgt ervoor dat een gesprek over proactieve zorgplanning gestructureerd kan verlopen. 


Belangrijke thema’s om te bespreken zijn, zoals te vinden in de gesprekswijzer: 


Behandelpaspoort

Het behandelpaspoort is een hulpmiddel voor cliënten om over behandelwensen na te denken en te bespreken met diens naasten. De wensen kunnen worden vastgelegd en indien ondertekend met naam en datum, geldt dit ook als een wilsverklaring. Van belang is dat de cliënt/vertegenwoordiger de behandelwensen kenbaar maakt bij de huisarts. 

De onderdelen die staan beschreven zijn: niet-acute zorg, acute zorg, reanimatie, verzachtende zorg, alleen klachtenbehandeling, palliatieve sedatie en euthanasie. Het paspoort is in het Nederlands, Arabisch, Turks en Engels beschikbaar.


Vertegenwoordiging

Een belangrijk onderdeel van gesprek is advies en uitleg over wilsonbekwaamheid en vertegenwoordiging. Wilsbekwaamheid is afhankelijk van de context en de vraag die gesteld wordt. Zo kan iemand soms nog wel beslissen over een dagje uit, maar niet meer over een hypotheek of euthanasie. Indien je twijfels hebt over wilsbekwaamheid in bepaalde situaties kun je de huisarts betrekken voor verdere afstemming. Iemand die wilsonbekwaam is, heeft een vertegenwoordiger. Een vertegenwoordiger kan een partner of familie van de cliënt zijn of het betreft een wettelijk vertegenwoordiger: iemand die via een notaris gemachtigd is (met een volmacht of levenstestament) of een mentor of curator. Afspraken omtrent wilsonbekwaamheid en vertegenwoordiging dienen vastgelegd te worden in het zorgplan.


Om geldzaken te beschermen, is het belangrijk dat ook hier vertegenwoordiging voor is aangesteld. Dit kan middels het levenstestament of door het aanvragen van bewindvoering. Als je dit op tijd regelt, kan de persoon zelf beslissen wie namens hen het geld en de administratie mag beheren. Een aanvraag voor beschermingsbewind, onderbewindstelling of bewindvoerderschap wordt ingediend bij de kantonrechter. Als voorlichtingsmateriaal is de informatiebox financieel veilig ouder worden beschikbaar.

Zingeving in de laatste levensfase

Bespreek in een vroeg stadium met de persoon met dementie en eventueel de familie hoe het leven betekenis vol is. Een levensverhaal optekenen, een levensboek maken, maar ook van welke muziek de persoon houdt of welke rituelen bekend zijn, kunnen helpen het leven zo lang mogelijk betekenisvol te houden.

Bronnen

1. Dementiezorg voor elkaar. Zorgstandaard dementie. [Internet]. Beschikbaar via https://zorgstandaarddementie.nl/portfolio- items/proactieve-zorgplanning/ [Ingezien op 29 december 2021].

Bekijk de specifieke doelgroepen onderaan de pagina van de link:

2. Saxion Windesheim. Gesprekswijzer voor proactieve zorgplanning. [Internet]. Beschikbaar via https://palliaweb.nl/getmedia/d242a12c-6379-4bcb-b434-939df81393e1/Gesprekswijzer-proactieve-zorgplanning-Saxion.pdf. [Ingezien op 10 oktober 2024].

3. Behandelpaspoort. [Internet]. Beschikbaar via https://www.behandelpaspoort.nl/ . [Ingezien op 29 december 2021].

4. Zorg voor Beter.  Advanced Care planning bij personen met dementie. [Internet]. Beschikbaar via

https://www.zorgvoorbeter.nl/zorgvoorbeter/media/documents/thema/dementie/advanced-care-planning-dementie.pdf [Ingezien op 14 oktober 2022].

5. Zorg voor Beter. Dementie. [Internet]. Beschikbaar via https://www.zorgvoorbeter.nl/dementie/laatste-levensfase. [Ingezien op 29 december 2021].

6. Zorg voor Beter. Een betekenisvol leven bij Dementie. [Internet]. Beschikbaar via https://www.zorgvoorbeter.nl/dementie/persoonsgerichte-zorg/betekenisvol-leven [Ingezien op 29 december 2021].

7. Spreken over vergeten. [Internet]. Beschikbaar via https://www.sprekenoververgeten.nl/wp-content/uploads/2018/11/interactief- spreken-over-vergeten.pdf. [Ingezien op 29 november 2021].